Negen soorten leiders(chap)!

Als inleiding op de tweedaagse training ‘Authentiek & Dienend Leiderschap – Haal meer winst uit je leiderschapsstijl’* schrijf ik dit artikel.

De ene leider vertelt je hoe je het moet doen. De andere leider laat je juist liever los en het zelf uitzoeken. Weer een ander zoekt hierin liever het midden. Een vierde leider is meer managend bezig. Een vijfde houdt vooral de sfeer erin en staat middenin de groep. Een zesde soort leider…

En zo zijn er volgens mij (en anderen**) maar liefst negen soorten of typen leiders. En hoewel ze allemaal prima zijn, je ze allemaal ergens in jezelf herkent en je van alle typen dus ook iets kunt leren, is er toch maar één type leiderschap waarvan je zegt: die zit mij als gegoten. Zo denk ik. Zo werk ik graag.

Je wilt natuurlijk weten hoe die soorten leiderschap eruit zien. Hieronder staan ze. Ik schrijf er steeds iets korts bij, wat ik tijdens de tweedaagse verder uitwerk en uitdiep. Ik beschrijf steeds het gezonde niveau. Bedenk dat er in elk type gezonde, gemiddelde en ongezonde niveaus zijn op te merken. Alleen een eerlijk en opbouwend zelfonderzoek brengt dat niveau naar de oppervlakte. (NB. In onderstaande lijst is ‘hij’ uiteraard ook ‘zij’.)

Ik baseer de soorten leiderschap op het enneagram, een negen-typen model dat inzicht geeft in onze onbewuste en automatische gedragspatronen, op denk-, doe- en gevoelsniveau.

DE NEGEN SOORTEN LEIDERS(chapsstijlen)

1. De Stabilisator. Dit type kan op intuïtie onrust aanpakken. Bedrijven in rustig vaarwater brengen. Vooral als het op moraliteit aankomt (normen en waarden) is dit type sterk, omdat het tegengif kan aanbieden als de normen te hard en strikt worden neergezet. ‘Je moet gewoon doen wat er van je verwacht wordt’ kan door dit type naar een hoger en mooier niveau worden getild: ‘Werk vanuit meer rust en ontspanning aan onze gezamenlijke doelen.’ Oftewel: van norm naar deugd. Van ‘moeten’ naar waarden.

Bekende Personen: Nelson Mandela, Marianna Thieme, Esther Ouwehand, Margaret Thatcher, Johan Cruijff, Rinus Michels

2. De Begeleider. Dit type leider staat altijd voor je klaar: gevend, helpend, dienstbaar, nederig, ondersteunend en adviserend. Hij beschikt over de gave om werknemers zich geaccepteerd en geliefd te laten voelen. Hij cijfert zichzelf eenvoudig en warmhartig weg om anderen tot bloei te laten komen. Deze leider werkt vanuit zijn gevoelens die hij ook laat zien. Hij stuurt aan op de eigen wil en vrijheid van elk teamlid.

Bekende Personen: Jesse Klaver, Justin Trudeau, Moeder Teresa, Majoor Boszhardt, koningin Maxima.

3. De Scoorder. Dit type leider is gefocust op het resultaat van het werk. Werkelijk een ster in het bereiken van doelen. Hij vindt altijd een weg, hij is altijd hoopgevend. Al managend en organiserend helpt hij het team op weg richting het einddoel. Hij loopt graag en snel voorop en kan doelen zowel verdedigen als aanvallen. Hij kan keeper en spits tegelijk zijn. Lekker in zijn vel blijft hij echter verbonden met zijn team, het middenveld. Sámen naar het doel!

Bekende Personen: Gert-Jan Segers, Carola Schouten, John de Mol, Arjen Robben.

4. De Individualist. De meeste sensitieve leider onder de leiders. Deze leider voelt haarscherp aan wat er in het team speelt, en speelt daar op in. Dat maakt dit type, ook voor zijn eigen gevoel, echt uniek in zijn soort. Zowel de authenticiteit van elk teamlid als die van zichzelf staat hoog in het vaandel. Dit type leider werkt verbindend omdat hij elk type in zijn eigen, zelfstandige kracht kan zetten, diep met zichzelf en anderen verbonden.

Bekende Personen: Michelle Obama.

5. De Systeemmaker. Deze leider heeft het ijzersterke vermogen om zich terug te trekken van het team, en vanaf een afstand te kijken wat er nodig is. Nadenkend, afstemmend, analyserend en (levens)wijs voedt hij het team met de broodnodige informatie en kennis die hij heeft vergaard. Moet er misschien een andere melodie gespeeld worden? Hij kan werken aan het bewust-zijn van het team, en weet wanneer hij op het balkon en wanneer hij op de dansvloer moet staan.

Bekende Personen: Rob Jetten, Albert Einstein, Stephen Hawking, Steve Jobs.

6. De Teamplayer. Dit type leider kan op een heel natuurlijke manier opgaan in het team. Weer een voorbeeld uit het voetbal: het is het type ‘speler-manager’: de coach die zelf meevoetbalt. Vanuit een diepgewortelde loyaliteit straalt deze leider vertrouwen uit. Zowel in het team als in zichzelf. Deze leider is een teamplayer en een tembuilder. Een herder die zijn schapen kent en geen angst kent. Of beter: hij is een leider die de angst in het team en bij zichzelf moedig in de ogen durft te kijken.

Bekende Personen: George Bush jr., Jan Peter Balkenende, Geert Wilders.

7. De Aanvoerder/De Toejuicher. Deze leider ziet altijd mogelijkheden, hoe moeilijk of uitzichtloos de situatie ook kan zijn. Vanuit positiviteit, energie, luchtigheid en werkplezier gaat hij voorop in de strijd of steekt hij anderen aan om er altijd voor te blijven gaan. Deze leider gaat voor variatie en speelsheid. Lekker in het velletje fladdert hij niet overal naartoe, maar is hij gefocust op het team en de te halen doelen.

Bekende Personen: Mark Rutte, Thierry Baudet, koning Salomo (bijbel)

8. De Leider/De Bestuurder. Dit type leider is…de leider ;-)…die van nature leiderschap uitstraalt. Je ziet het in het lichaam terug. Je hoort het in het taalgebruik. Dit type leider kent de koers, weet welke kant het op moet. Krachtig, sterk, helder, direct en visionair leidt deze leider het team de goede, rechtvaardige kant op. Als dit type zich gezond voelt verbindt het kracht ook met zwakte en kwetsbaarheid. Buik (zuiver contact met je woede) en hart (zachte emoties) gaan hand in hand. Mensen gaan voor jou door het vuur!

Bekende Personen: Angela Merkel, Vladimir Putin, Donald Trump, Martin Luther King, Louis van Gaal, Joop van den Ende, Klaas Dijkhoff, koning David (bijbel)

9. De Verzoener. Op dit type leider kun je bijna niet boos worden. Hij straalt kalmte, vredigheid en rust uit. Hij heeft oog voor alle meningen en visies in het team, en geeft daarvoor de ruimte aan de hele groep. Als een natuurlijke verbinder en scheidsrechter is hij in staat om mensen of zaken die totaal los van elkaar lijken te staan, aan elkaar te lijmen. Tactvol, empathisch en geduldig werkt hij als een soort smeerolie in het team, steeds uitstralend: het gaat niet om mij, het gaat om ons. Gezond durft hij met het oog op de vrede in het team ook de conflicten aan te gaan. Lieve vrede is geen vrede. Laten we voor vurige vrede gaan!

Bekende Personen: Barack Obama, Joe Biden, Dalai Lama, Mohandas Karamchand Gandhi, koning Willem-Alexander.

Het laat mij verwonderd staan hoe wij als mensen in elkaar zitten. Wat een veelzijdigheid en veelkleurigheid. Niet normaal, toch? En het helpt mij om open te staan voor andere soorten leiders(chap). Mijn voorkeursstijl is maar één van de negen soorten. En hoe lekker is het dan om ook van de andere soorten – die ook in mij en ons zitten, maar in meer of (veel) mindere mate – te proeven.

*Op de trainingsdagen van 10 en 11 december a.s. vertel ik er graag meer over. We testen onszelf en praten en leren er dieper over door. Henk-Jan Kamsteeg biedt daarbij leiderschapstools aan, en leidt je door het vaak gevoelde spanningsveld van leiderschap en dienstbaarheid, en alles wat daarbij komt kijken. Hij doet dat fris, enthousiast en met kunde!

** Voor deze blog maakte ik gebruik van mijn eigen opgedane coach- en ervaringskennis ;-), maar ook van twee boeken. Het eerste boek heet ‘De Kernkwaliteiten van het Enneagram’ van Daniel Ofman en Rita van der Weck-Capitein. Het andere boek is net uitgekomen en heet ‘Negen Wijzen – het enneagramtype als ingang naar essentieel leiderschap’ van Anja Borgman-Heidemann en Ditta op den Dries.

Wil jij je stevig verdiepen in jouw leiderschaps-voorkeursstijl? Meld je dan hier aan voor de tweedaagse training ‘Authentiek & Dienend Leiderschap’. Henk-Jan Kamsteeg en ondergetekende hopen je op 10 en 11 december te verwelkomen op inspiratieboerderij ‘De Eemlandhoeve’ aan de rand van Bunschoten.

Deze blog is geschreven op vrijdag 13 november 2020, in de blogserie ‘9 visions’, waarin allerlei thema’s vanuit negen invalshoeken worden bekeken, op basis van het enneagram.