De krachtige man of vrouw – Het zwart-witte Enneagramtype 8

Het Enneagramtype 8: gedijen bij het conflict
Het Type Acht is het type dat genatured en genurtured is om de wereld in duidelijke, behapbare gebieden te verdelen. Soms verworden die gebieden tot territoria die hij als een baas moet bewaken, vaker is zo’n gebied veel neutraler terrein. Zo’n gebied is dan bijvoorbeeld zijn familie of gezin, dat een Type 8 met de grootst mogelijke liefde en zorg zal beschermen. Een Type 8 wordt daarom ook wel ‘De Beschermer’ genoemd. ‘Mijn gezin staat op nummer 1’, is een uitspraak dat echt gemeend en bijna voelbaar uit een Type 8-hart kan komen. Of probeer een vriendschapsafspraak met een Type 8 te maken en 9 van de 10 redenen waarom de afspraak niet kan doorgaan, is gezin-gerelateerd. De liefde daarvoor zit vaak diep verankerd.

Door de vaak eenvoudige verdeling van zijn wereldbeeld, ontstaan er natuurlijk ook vrij eenvoudig conflicten. Maar dat vindt een Type 8 niet erg. Hij is dat vaak zijn hele leven al gewend. Van veel Achten is bekend dat ze in het vroegere gezin te snel een ouderrol (vaak die van de moeder) op zich hebben moeten nemen. Het hoeft niet per se zo te zijn geweest, maar de ouders, of een van hen, waren er niet. Of voor zijn gevoel niet. Dat idee kan zich diep in een Acht hebben genesteld. Daardoor stond hij er alleen voor. En besloot hij de leiding en het heft in eigen handen te nemen. Maar die “leiderschaps”-ervaring heeft wel een voorsprong opgeleverd ten opzicht van zijn concurrenten wanneer er sprake van ruzie is. Typen 8 hebben dan ook een lange adem, lopen altijd nét iets verder dan een ander en vechten door totdat ze de strijd in hun voordeel hebben beslist. Ze kunnen zich in de materie vastbijten. Het geeft ze ook energie. Achten gedijen bij het conflict. Vechtersbazen zijn ook bazen, ja toch?

En is het conflict opgelost? Dan is een Acht ook echt klaar. Misschien herken je de volgende ervaring met iemand die misschien wel een Type 8 is. Stel, gisteren heb je een fikse woordenwisseling met hem gehad, vandaag zeg je tegen hem: ‘Ik wilde nog even op gisteren terugkomen.’ En je voelt de adrenaline weer in je opkomen. Een Acht kan dan zomaar zeggen: ‘Ach, dat is allang vergeven en vergeten. Zand erover, man.’ Een Acht kan emotioneel heel snel schakelen. Blijft niet lang boos of rancuneus. Je kijkt hem aan en je denkt: ‘Gisteren kafferde je me nog helemaal uit, dreigde je met maatregelen, en nu… nou zeg, een gedaanteverandering!’ Een Acht wil zich graag onafhankelijk opstellen.

Achten en hun vleugels
Een stapje verder nu. Je hebt twee soorten in het Type Acht. Daardoor kunnen twee typen Acht nog behoorlijk van elkaar verschillen.

1. De Acht-met-een-Negen-vleugel. Dat is een Baas die ook iets van Type Negen heeft: de Vredestichter. Dit Type wordt wel ‘de Beer’ genoemd. Hij is hard of juist zacht als een beer. Een sterke beer of een knuffelbeer. Gezond gebruikt hij zijn macht om de vrede te bewaren. Hier kun je types als Trump in herkennen. Of misschien ken je de verhalen van Simson. Een beer van een kerel, sterk en gespierd. Maar die zo zacht als een ei wordt in de armen van de beeldschone Delila.

2. De Acht-met-een-Zeven-vleugel. Dit is een Baas die ook iets van Type Zeven heeft: de Levensgenieter. Dit Type wordt wel ‘de Onafhankelijke’ genoemd. Gezond gebruikt hij zijn macht om de sfeer te bewaken. Mark Rutte is hier een voorbeeld van. Denk aan zijn typische schaterlach of zijn vermogen om in tijden van kritiek of crisis luchtig of grappig te doen. Hij kan zich op deze manier knap overal uitredden. In de bijbelverhalen is David hier een typisch voorbeeld van. Keihard als hij wil of moet, maar op een andere dag zo goed als naakt dansend in de hoofdstad. Kan hem het schelen. Feestje! Polonaise! In je blote reet voor de lieve Heer! Leuk om als gelovigen ook eens te doen.

Een Acht op z’n mooist en op z’n lelijkst
Een Acht op z’n mooist combineert zijn eigen kwaliteiten met die van de Twee (‘De Helper’). (Bekijk in dit blog alle Typen en hun namen.) Een gezonde Acht zet zijn leiderschap dan in om anderen te helpen. Hij zet zijn onderbuik waar hij vaak goed contact mee heeft – Achten zijn intuïtieve en instinctieve mensen – in voor de goede zaak. Een Acht die behulpzaam is, wordt barmhartig. Of mooier gezegd: warmhartig. Ze worden grote mensen, en kunnen voor altijd herdacht worden als helden. Het zijn mensen die hun omgeving, het bedrijf, de maatschappij of de wereld hebben verrijkt door de krachtige combinatie van leiderschap en hulpvaardigheid. Rechtvaardigheid en de bestrijding van onrecht kun je aan gezonde Typen 8 heel goed overlaten. Het tegenovergestelde van ‘recht’ is volgens een Acht dan ook niet ‘krom’, maar ‘onrecht’. En dat moet altijd worden rechtgebogen.

Een Acht op z’n lelijkst laat in zijn Type de donkere kanten van de Vijf (‘De Waarnemer’) zien. Hij blijft op zichzelf, trekt zich terug in zijn eigen bunker, in zijn hoofd, in zijn eigen gelijk. Hij wordt afstandelijk, verdooft zijn hart en komt niet meer bij zijn gevoel of vertrouwt alleen nog maar op zijn onderbuik. Hij kan, sterk als hij kan zijn, om zich heen gaan slaan en een gevaar voor de omgeving vormen. Hij maakt vijanden en zoekt vrienden (dat geeft hem duidelijkheid) die hem bevestigen in zijn eigen gebrek aan (ontvangen) liefde. Een Type 8 kan dan nog wel sterk lijken, maar diep vanbinnen voelt hij zich ‘eenzaam aan de top’. Moederlijke, warme zorg kan een Type 8 er dan weer bovenop helpen.

Bekende Typen 8
Ons land en de wereldgeschiedenis kent veel bekende Typen 8. En ook dat levert uiteraard een zwart-wit-beeld qua daden op. Denk aan Martin Luther King, Louis van Gaal, Michaël Gorbatsjov, Rita Verdonk, Angela Merkel, Jeltje van Nieuwenhoven, Oprah Winfrey, Mark Rutte, Sean Connery, Donald Trump, Kim Jung Un, Annemarie Jorritsma, Klaas Dijkhof, Ivo Opstelten, Joop van den Ende, Harvey Weinstein, Bill Cosby, Kevin Spacey. (Bij de laatste drie: ‘Lust’ is de hoofdzonde van de Acht, best begrijpelijk in de combinatie met de Acht-kwaliteit: leiderschap. Je bent als Acht toch de Aap op de Rots, alleen al vaak voor je gevoel. Maar ook van Martin Luther King zijn de seksuele escapades bekend. En we kennen natuurlijk allemaal de vrouwonvriendelijke uitspraken van Trump.)

Bijbelse personen zijn Debora, David, Simson en naar mijn mening het overgrote deel van het beeld van God dat in het Oude Testament wordt beschreven. Een behoorlijk zwart-wit godsbeeld dat gaandeweg door de bijbelverhalen heen meer kleur en dynamiek krijgt, culminerend in de figuur van Jezus van Nazaret.

Ontdekken hoe je als Type 8 uit het Enneagram en van jezelf wordt bevrijd? Welk wereldbeeld en welke wijsheden je daarbij kunnen helpen? Doe dan de Enneagramtraining- en -Masterclass van de Enneagramdominee (zakelijk). Ben je als particulier geïnteresseerd in de zoektocht naar je eigen Type, kijk dan op deze pagina!